Fineer - Marqueterie

​

Gefineerde meubelen zijn afgewerkt met een dunne laag hout (fineer) op een massief karkas. Het fineer bestaat dikwijls uit edel hout, zoals mahonie, rozenhout, palissander enz. De afwerking is een vernis op basis van schellak. Aanvankelijk met het penseel opgezet (zgn. Venetiaans vernis), en in de loop van de 19de eeuw met de tampon. De tamponvernis wordt beschouwd als de mooiste en meest duurzame afwerking van een antiek meubel.

​

De schellak wordt opgelost in alcohol van 96°. Dan wordt hij in een tampon aangebracht en met behulp van een beetje Sumatra olie geduldig op het meubel gezet met cirkelvormige bewegingen. Dergelijke vernis bevat ongeveer 120 microscopisch dunne lagen. Een correcte tamponvernis of 'polli' kan 50 jaar en langer meegaan mits goed onderhoud.

​

Gefineerde meubelen zijn versierd met inlegwerk of marqueterie. Deze tweedimensionale techniek bereikt haar hoogtepunt in de 17de en 18de eeuw, met Parijse ebenisten zoals André-Charles Boulle (1642-1732), Abraham Roentgen (1711-1793) en Jean-Henri Riesener (1734-1806). Geometrische of figuratieve motieven worden uitgezaagd en ingelegd. Sommige versieringen zijn complexe schilderijen in hout met diverse edele fineersoorten en mooi geschaduwde en gegraveerde details.

​

​​

​

​

​Massief meubilair

 

Massieve meubelen zijn dikwijls versierd met sculptuur in combinatie met lijstwerk, zoals we onder andere zien in de Luikse Régence. Veel gebruikte houtsoorten zijn eiken, kastanje en kerselaar, maar ook mahonie. Ze zijn doorgaans afgewerkt met boenwas. De boenwas die wij gebruiken is zoals in de periode gemaakt van puur bijenwas, opgelost in terpentijn. Kleuren van boenwas doen we door toevoeging van bitumen of andere kleurstoffen. Boenwas is niet bestand tegen water.

​

​​

Wat is marqueterie?

​

Deze techniek van versiering is ontstaan in Italië, waar koffers werden voorzien van inlegwerk of antarsia. In de 17de eeuw verfijnde A-Ch Boulle de methode met de pakket techniek, waarbij verschillende bladen ebbenhout, schildpadschelp en messing op elkaar werden gelegd (in pakket) en tegelijk werden gezaagd. Zo ontstonden twee gelijke patronen elk met een spiegelende achtergrond. Het 'partie' en 'contre-partie'. Marqueterie wordt gezaagd met een beugelzaag. Onderdelen worden soms bijgekleurd, zoals bloemen en bladeren, en details worden aangebracht met de burijn of dmv schaduwing met heet zand. 

​

​

​

Recepten

​

Politoer

250 gr schellak 'Komet' op 1 liter alcohol 96°

De schilfers oplossen in de alcohol, regelmatig schudden.

Bewaren op kamertemperatuur. Toepassen vanaf 18°C.

​

Boenwas

50 gr bijenwas op 150 cc terpentijn (vloeibare boenwas)

De bijenwas oplossen au bain marie en de terpentijn toevoegen. Bewaren in luchtdicht recipient.

​

Beenderlijm

100 gr beenderlijm op 100 cc water.

Au bain marie oplossen. Beenderlijm is beperkt houdbaar. Lijm toepassen op kamertemperatuur.

​

Bister

De notelarenbister oplossen in een hoeveelheid water, afhankelijk van de benodigde tint. Notaleranbister heeft een bruine kleur, eventueel rode pigmentbister toevoegen voor mahonie of andere rode houtsoorten.

​

Naast bister bestaat er een grote waaier aan technieken en artisanale producten om hout, fineer of inlegwerk te kleuren.

​